4 – 5 KASIM – 8. SINIFLAR ÖDÜLLÜ TÜRKÇE DENEMESİ

• Soru eki veya sözü içeren ve soru anlamı taşıyan cümle veya sözlerin sonuna konur.
• Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
• Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümle ve sözlerin sonuna konur.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru işareti (?) yanlış kullanılmıştır?

Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerine belirli ekler getirilerek türetilen isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir. Olumsuz şekillerinin -ma / -me ekiyle yapılmasında görüldüğü gibi fiil olma özelliğini kısmen korur. Ancak bazıları zamanla fiil olma özelliğini yitirip bir varlık ya da kavramın adı olur.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?

• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.
• Sıra sayıları rakamla gösterildiğinde ya rakamdan sonar bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.
• Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurallardan herhangi bir örneklenmez?

Uzun süreden beri görmediğim Berlin’e yeni gelmiştim. Kâh kerpiç evli kasabalarda kâh kızgın güneşle açık
mavi denizin kavuştuğu Akdeniz kıyısındaki şehirlerde oturarak ve bazen de yaşlı bir at sırtında köyden köye
giderek geçirdiğim bunca zamandan sonra Berlin bana eskiden hiç görmediğim bir yer gibi geldi... Eşyamı
bir otele bırakır bırakmaz, üstümü bile değiştirmeden, sokağa fırladım. Ağır ağır yürümeye başladım. Fakat
etrafımdaki evler üstüme yıkılacak gibi canlandı; sokaklarda yuvarlanan tramvaylar, otobüsler, telaşlı insanlar
hep birden bana doğru koşmaya başladı. Kaçacak bir yer aradım.

Bu metinde aşağıdaki hikâye unsurlarından hangisi belirgin değildir?

Aralarında ilgi bulunan iki şeyden zayıf olanın güçlü olandan yola çıkılarak anlatılmasına “benzetme”, insana ait bir özelliğin insan dışı bir varlığa verilmesine “kişileştirme”, insan dışında bir varlığın bir şeyler söylemesine “konuşturma”, bir varlık, durum ya da olayın olduğundan daha büyük ya da küçük gösterilerek anlatmasına ise “abartma” denir.

Buna göre,
Ey ıhlamurların çınarlarla söyleştiği bahçe
Geç okudum yapraklarının açık defterini
Senin bağışınmış gövdemde çiçeklenen hayat
Senmişsin sonsuzluğu canımdan taşıran aşk

Dizelerinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmamıştır?

Varlıkların ve kavramların nasıl olduğunu gösteren, sayılamayan, ölçülemeyen bir değer veya özelliği ifade eden sözcükler nitel anlamlıdır. Varlıkların ve kavramların sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliklerini gösteren sözcükler ise nicel anlamlıdır. Bazı sözcükler, cümledeki kullanımına göre nicel veya nitel anlam kazanabilir.

Aşağıdakilerin hangisinde “ağır” sözcüğü nicel anlamda kullanılmıştır?

Türkçe cümle yapısında ögeler genel olarak özne başta, yüklem sonda, tamlayıcılar (nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci) ise özne ve yüklemin arasında yer alacak şekilde sıralanır. Cümlelerde bütün ögeler bulunmayabilir. Ayrıca cümlede yer alan ögelerin yerleri sabit değildir. Anlatıcının vurgu ve ahengi sağlama gibi isteklerine bağlı olarak ögeler, cümle içinde farklı şekilde sıralanabilir. Cümlede yer alan ögeler ve bu ögelerin sıralanışına “öge dizilişi” denir.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge dizilişi diğerlerinden farklıdır?

• En az iki varlığı, olayı ya da durumu benzer veya farklı yönleriyle kıyaslayan cümleler karşılaştırma,
• Bir şeyin olmasını başka bir durumun gerçekleşmesine bağlayan cümleler koşul,
• Bir durum karşısında edilen şikâyetin dile getirildiği cümleler yakınma anlamı taşır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu anlamlardan herhangi biri yoktur?

I. Plak takılmış, sürekli aynı şarkıyı çalıp duruyordu.
II. Maaşını alınca bizi de görürsün artık, diye takıldım.
III. Yolda bir arkadaşına takıldı.

Aşağıdakilerin hangisi “takılmak” sözcüğünün bu cümlelerdeki anlamlarından biri değildir?

Bugün bilim dünyasında gördüğüm itibarı, vatan sevgim ve çalışma azmimle elde ettiğimi düşündüğümden anne ve babalara önerim, küçük yaşlardan itibaren evlatlarına hem vatan sevgisini hem de çalışmanın değerini aşılamalarıdır.

Altı çizili sözcüğün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır?